Tarih sayfalarında bazen öyle anlar vardır ki, iki farklı medeniyetin kaderi tek bir mektupla değişebilir. Hun İmparatorluğu'nun efsanevi hükümdarı Metehan'ın Çin İmparatoriçesi Lü'ye yazdığı mektup, işte böyle tarihi bir andı. Bu mektup, sadece bir evlilik teklifi değil, aynı zamanda Hun-Çin ilişkilerinin seyrini değiştirebilecek cesur bir diplomasi hamlesiydi.
Metehan'ın Stratejik Düşüncesi
MÖ 195 yılında Çin İmparatoru Kao-Tsu'nun ölümünden sonra, ülke yaşlı kraliçe Lü'nün yönetimindeydi. Metehan, bu durumu Hun İmparatorluğu lehine çevirmek için büyük bir fırsat olarak gördü. Kraliçe ile evliliğin Hun-Çin ilişkilerine sayısız fayda getireceğini, Çin'i yerleşmeden kontrol altında tutma imkanı sağlayacağını düşünüyordu.
Bu stratejik yaklaşım, Metehan'ın sadece bir savaşçı değil, aynı zamanda zeki bir diplomat olduğunu gösteriyordu. Savaş yerine evlilik yoluyla hedeflerine ulaşmayı tercih etmesi, onun devlet adamlığının önemli bir göstergesiydi.
2200 Yıl Önce Yazılan Tarihi Mektup
Metehan'ın Kraliçe Lü'ye yazdığı mektup, tarihin en ilginç diplomatik belgelerinden biridir. Bu mektubun içeriği şu şekildeydi:
"Ben Metehan; Ben artık yalnız ve ayakları üzerinde duramayan bir hükümdarım. Irmaklar ve göller arasında doğdum. Sığırlar ve atlar arasında, geniş ovalarda büyüdüm. Sık sık Çin sınırlarına geldim. Şimdi de Çin'i ziyaret edip şöyle bir gezmek istiyorum."
Mektubun devamında Metehan, her iki hükümdarın da yalnız olduğunu vurgulayarak şunları eklemişti:
"Siz majesteleri de bir dul olarak yalnız oturuyorsunuz. Ben de tek başına ayakları üzerinde duramayan biri olarak tamamı ile yalnız oturuyorum. Bizler, yani iki hükümdar için artık bir mutluluk kalmadı. Bizim için teselli ve zevk olabilecek bir şey de yok. Sizin neyiniz varsa onu alarak neyiniz yoksa onu vererek karşılıklı değiştirmek istiyorum."
Çin Sarayında Yaratılan Şok Etkisi
Bu mektup Çin sarayında tam anlamıyla bir şok etkisi yaratmıştı. Böyle bir evliliğin ne anlama geleceğini herkes çok iyi anlıyordu. Hun İmparatoru ile Çin İmparatoriçesi'nin evliliği, sadece kişisel bir birleşim değil, iki büyük gücün siyasi birleşimi anlamına geliyordu.
Saray çevreleri, bu durumun Çin'in bağımsızlığını tehdit edebileceğini düşünüyordu. Metehan'ın güçlü kişiliği ve Hun İmparatorluğu'nun askeri gücü göz önüne alındığında, bu evlilik Çin için büyük riskler barındırıyordu.
Kraliçe Lü'nün Diplomatik Cevabı
Kraliçe Lü, güçlü ve tehlikeli komşusunu kırmamak için son derece diplomatik bir cevap verdi. Yaşlılığını ve sağlık sorunlarını öne sürerek, Metehan gibi büyük bir hükümdara layık olmadığını belirtti:
"Hun imparatoru benim mütevazi devletimi unutmamışlar. Ayrıca, bir de mektup göndermeyi düşünmüşler. Benim alçak gönüllü devletim, şimdi korku ve dehşet içinde bulunuyor."
Kraliçe mektubunda yaşlılığından bahsederek şunları ekledi:
"Çok ihtiyarladım. Nefes darlığım da var. Saçlarım ve dişlerim dökülüyor. Ayaklarımda yürürken normal adımlarını kaybetti. Siz Majesteleri Hun imparatoru benim hakkımda yanlış bilgi edinmiş olmalısınız."
Kraliçe Lü, mektubunu hediye gönderme teklifini de ekleyerek diplomatik bir şekilde sonlandırdı.
Metehan'ın Anlayışlı Tavrı
Kraliçenin kibar ve diplomatik cevabına karşı Metehan ısrarcı olmadı. Bu tavır, onun sadece güçlü bir hükümdar değil, aynı zamanda durumları doğru değerlendirebilen akıllı bir lider olduğunu göstermekteydi.
Hun İmparatoru'nun bu anlayışlı tavrı, iki ülke arasındaki gerilimi azaltmış ve Hun-Çin ilişkilerinin daha barışçıl bir zeminde devam etmesine katkı sağlamıştı.
Tarihi Perspektiften Bakış
Bu mektup alışverişi, antik dönem diplomasisinin önemli bir örneğini oluşturmaktadır. Metehan'ın evlilik yoluyla siyasi hedeflerine ulaşma girişimi, o dönemin diplomasi anlayışını yansıtmaktadır.
Hun İmparatorluğu'nun gücü ve Metehan'ın liderliği, Çin İmparatorluğu'nu bile tedirgin edecek düzeydeydi. Bu durum, Hun İmparatorluğu'nun o dönemdeki konumunu ve etkisini göstermesi açısından son derece önemlidir.
Sonuç
Metehan'ın Çin İmparatoriçesi Lü'ye yazdığı mektup, tarihimizin en ilginç diplomatik belgelerinden biri olarak günümüze kadar gelmiştir. Bu mektup, sadece bir evlilik teklifi olmayıp, aynı zamanda Hun İmparatorluğu'nun diplomatik becerilerini ve Metehan'ın devlet adamlığını gösteren önemli bir vesikadır.
Bu tarihi olay, bugün bile diplomasi tarihçileri tarafından incelenen ve örnek gösterilen önemli bir diplomatik girişim olarak değerlendirilmektedir. Hun-Çin ilişkilerinin karmaşık yapısını anlamamıza yardımcı olan bu mektup alışverişi, antik dönem diplomasisinin inceliklerini de gözler önüne sermektedir.
Kaynaklar:
- Türk İmparatorluk Tarihi, M. Orhan Bayrak, Bilge Karınca Yayınları, 2006
- Büyük Hun İmparatorluğu, Prof. Dr. Bahaeddin Ögel, Kültür Bakanlığı Yayınları, 1981
0 Yorumlar