Türk tarihinin en görkemli dönemlerinden biri olan Göktürk Devleti, 6. yüzyılın ortalarında Orta Asya bozkırlarında kuruldu. Bugün sizlere bu muhteşem devletin kuruluş hikayesini ve ilk yıllarını anlatacağım.
Göktürk Devleti Nasıl Kuruldu?
Göktürk Devleti'nin kuruluş hikayesi, liderlik, strateji ve cesaretin bir araya geldiği muhteşem bir destanı andırıyor.
Bumin Kağan'ın Yükselişi (546-552)
540 yılında Aşina kabilesinin başına geçen Bumin, tarih sahnesine çıktığında Orta Asya'da büyük değişimler yaşanıyordu. Budizm'in etkisiyle Türk kimliğinden uzaklaşan Tabgaç İmparatorluğu parçalanmış, Doğu ve Batı Tabgaç olarak ikiye bölünmüştü. Bu iki devlet artık birbirinin düşmanıydı.
Batı Tabgaç İmparatorluğu, hem rakibi Doğu Tabgaç hem de güçlü Ruan-Ruan Kağanlığı'nın baskısı altındaydı. Bu nedenle Aşina kabilesiyle dostane ilişkiler kurmaya çalışıyordu. Bumin de 546 yılında ticari bağları güçlendirmek için Batı Tabgaç'a elçiler gönderdi.
Tölesler Üzerindeki Zafer
546 yılında Töles toplulukları, Ruan-Ruan Kağanlığı'na karşı saldırı hazırlığı içindeydi. Bumin, o dönemde hala Ruan-Ruan'lara tabi olan bir bey olarak efendisine hizmet etmek için Töleslere karşı savaşa girdi. Kazandığı zaferle Töles topluluklarını dağıttı ve geriye kalanları kendi yönetimine bağladı.
Bu strateji hamlesi Bumin'in gücünü ve nüfuzunu önemli ölçüde artırdı. Artık sadece Aşina kabilesinin değil, geniş bir Türk topluluğunun lideri konumuna yükselmişti.
Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar
Ruan-Ruan'la İlişkilerin Kopuşu
Tölesler üzerindeki zaferden cesaret alan Bumin, tarihi bir karar aldı. Ruan-Ruan hükümdarından kızını istedi. Ancak aldığı cevap beklenmedik ve aşağılayıcıydı. Ruan-Ruan hükümdarı isteği reddetti ve Bumin'i küçük düşürecek bir üslup kullandı.
Bu durum Bumin'in tepkisini çekti. Elçiyi öldürerek Ruan-Ruan'la bağlarını tamamen kopardı. Bu cesur hamle, bağımsızlık yolunda atılan ilk adımdı.
Batı Tabgaç İttifakı
551 yılında Bumin, giderek zayıflayan Batı Tabgaç hükümdarına evlilik teklifi götürdü. Zor durumda olan Batı Tabgaç için bu ittifak bir can simidiydi. Bumin Kağan ile Batı Tabgaç Prensesinin evliliği gerçekleşti ve iki güç arasında sağlam bir ittifak kuruldu.
Ruan-Ruan'ların Sonu ve Göktürk Devleti'nin Kuruluşu
552 yılı, Türk tarihinin dönüm noktalarından biri oldu. Bumin Kağan, Batı Tabgaç müttefikleriyle birlikte Ruan-Ruan Kağanlığı'na karşı büyük bir savaş başlattı. Savaşın sonunda Ruan-Ruan'lar kesin bir yenilgiye uğratıldı.
İşte tam da bu noktada Bumin Kağan, kendi kağanlığını ilan etti. Göktürk Devleti 552 yılında resmen kurulmuş oldu. Ne yazık ki Bumin Kağan, kurduğu devleti yönetmeye fırsat bulamadan aynı yıl içinde vefat etti. Ardında büyük bir miras bıraktı: Oğlu Kara doğu kanadını, diğer oğlu İstemi ise batı kanadını yönetecekti.
Kara Kağan Dönemi (552-555)
Bumin Kağan'ın ardından tahta geçen Kara Kağan'ın yönetimi kısa sürdü ama önemliydi.
Ruan-Ruan'ların Dağılışı
Ruan-Ruan Kağanlığı'nın yıkılmasının ardından Moğolistan bölgesi tamamen Göktürklerin kontrolüne geçti. Yenilgiye uğrayan Ruan-Ruan halkının bir bölümü Tabgaç Devleti'nin step bölgelerine, bir kısmı ise Avrupa'ya doğru göç etti.
Göktürkler ile Tabgaç devletleri arasında yapılan anlaşma gereği, Tabgaç topraklarına sığınan Ruan-Ruan'lar Göktürklere teslim edildi. Bu, genç devletin otoritesini pekiştiren önemli bir diplomatik zaferdi.
Batı'ya Yöneliş
Ruan-Ruan tehlikesi ortadan kalktıktan sonra Göktürkler batıya doğru genişleme planları yapmaya başladı. Ancak Kara Kağan bu planları hayata geçiremeden vefat etti. Yerine kardeşi Mukan geçti ve Göktürk Devleti yeni bir döneme girdi.
Göktürk Devleti'nin Önemi
Göktürk Devleti, sadece askeri başarılarıyla değil, aynı zamanda kültürel mirası ve devlet teşkilatıyla da Türk tarihinde özel bir yere sahiptir. Kuruluş döneminde gösterilen stratejik zeka ve diplomatik beceriler, bu devletin neden unutulmaz olduğunu gösteriyor.
Bumin Kağan'ın liderliğinde başlayan bu yolculuk, Türk devlet geleneğinin en önemli örneklerinden birini ortaya koydu. Orta Asya bozkırlarında kurulan bu devlet, yüzyıllar boyunca bölgenin siyasi haritasını şekillendirdi.
Kaynaklar:
- Ahmet Taşağıl, Göktürkler
Göktürk Devleti'nin kuruluş hikayesi ve ilk yılları hakkında daha fazla bilgi edinmek isterseniz, blog yazılarımı takip etmeye devam edin.
0 Yorumlar