31 Mart 1909. İstanbul'da ayaklanma başlamıştır. Meşrutiyet karşıtı bir kalabalık, şeriat sloganları atarak bir evin önünde toplanmıştır. Hedefleri ise içeride korkuyla bekleyen bir kadındır. Peki bu kadın kimdir ve neden bu kadar öfke hedefi olmuştur?
Dönemin En Cesur Sesi: Selma Rıza
Bu kadın, Osmanlı tarihinin en cesur kadınlarından biri olan Selma Rıza'dır. İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin tek kadın üyesi olan Selma Rıza, döneminin çok ötesinde fikirlere sahip olmasıyla biliniyor.
Neden Hedef Alındı?
31 Mart Ayaklanması sırasında Selma Rıza'nın evi kuşatıldığında, bunun birçok nedeni vardı:
- Kız çocuklarının eğitim hakkını savunmuştu
- Çok eşliliğe karşı çıkmıştı
- Kadınların miras hukukunda eşitlik talep etmişti
- Sözlü boşanmaya itiraz etmişti
O dönemin muhafazakar kesimi için bu fikirler, kabul edilemez düzeyde radikaldi.
Bir İlkler Kadını
Selma Rıza'nın hayatı, tam anlamıyla "ilkler"le doluydu:
Eğitim Alanında İlkler
- Sorbonne Üniversitesi'nde eğitim gören ilk Türk kadını
- Kadın eğitiminin en ateşli savunucularından biri
Basın ve Edebiyat Dünyasında
- Türkiye'nin ilk kadın gazetecilerinden
- Sadece 20 yaşındayken "Uhuvvet" adlı romanını yayımladı
- Gazeteci kimliğiyle dönemin önemli tartışmalarına katıldı
Sosyal ve Siyasi Hayatta
- İttihat ve Terakki'nin tek kadın üyesi
- Kızılay'ın (o zamanki adıyla Hilal-i Ahmer) kurucuları arasında yer aldı
Halide Edip ile Fikir Ayrılığı
Selma Rıza'nın belki de en dikkat çekici yanlarından biri, dönemin bir diğer önemli kadın aydını Halide Edip Adıvar'la girdiği tartışmadır. Milli Mücadele yıllarında, Halide Edip bir Amerikan mandası fikrini desteklerken, Selma Rıza buna şiddetle karşı çıkmıştır. Bu cesaret, onun bağımsızlık ve milli irade konusundaki kararlılığını gösterir.
Unutulmuş Bir Kahraman
Tüm bu başarılarına, cesaretine ve topluma kattığı değere rağmen, Selma Rıza maalesef tarihin tozlu sayfalarında kaybolmuştur. Vefatında cenazesine sadece beş kişinin katılması, bu unutulmuşluğun ne kadar acı olduğunun göstergesidir.
Neden Unutuldu?
- Dönemin muhafazakar yapısı, onun fikirlerini tehlikeli bulmuştu
- Kadın hakları mücadelesinin öncüsü olması, birçok kesimi rahatsız etmişti
- Resmi tarih yazımında kadınların göz ardı edilmesi
Selma Rıza'dan Günümüze
Bugün kadın hakları, eğitim eşitliği ve toplumsal cinsiyet adaleti konuşulurken, Selma Rıza'yı hatırlamak önemlidir. O, bu mücadeleyi 100 yıl önce vermiş, bedel ödemiş ve sonunda unutulmuş bir kahramandır.
31 Mart Ayaklanması'nda kapısının önünde toplanan kalabalıktan kurtulmayı başaran Selma Rıza, fiziksel olarak hayatta kalsa da, toplumsal hafızamızda maalesef öldürüldü.
Sonuç
Selma Rıza'nın hikayesi, cesaretin, ilerlemenin ve aynı zamanda unutulmanın hikayesidir. Onun mücadelesi, bugün sahip olduğumuz birçok hakkın temelini atmıştır. Belki de ona en büyük saygımızı, onu hatırlayarak ve hikayesini anlatarak gösterebiliriz.
Tarihin unuttuğu bu cesur kadını hatırlamak, sadece bir borç değil, aynı zamanda gelecek nesillere ilham vermek için de bir sorumluluktur.
Selma Rıza gibi unutulmuş kahramanların hikayelerini daha fazla öğrenmek ve tartışmak ister misiniz? Yorumlarda sizinle buluşalım.
0 Yorumlar