30 Ekim 1923 - Türkiye Cumhuriyeti'nin ilan edildiği bu tarihi günde, Gazi Mustafa Kemal Atatürk, ilk Başbakan olarak atayacağı İsmet İnönü'ye yazdığı mektupla, genç cumhuriyetin karşı karşıya olduğu zorlu tabloyu çarpıcı bir şekilde ortaya koydu. Bu mektup, sadece o dönemin koşullarını değil, aynı zamanda Atatürk'ün vizyonunu ve kararlılığını da gözler önüne seriyor.
Cumhuriyet'in Miras Aldığı Ağır Tablo
Atatürk'ün mektubunda çizdiği tablo, Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşünden sonra genç Türkiye Cumhuriyeti'nin ne kadar zor koşullarda kurulduğunu gösteriyor:
Ekonomik Durum
- Altyapı yetersizliği: Sadece 4.000 km demiryolu (tamamen yabancı mülkiyetinde)
- Tarım sorunu: Tarım ülkesi olmasına rağmen ekmeklik unu ithal ediliyor
- Sanayi yokluğu: En basit ürünlerden kiremide bile ithal ediliyor
- Ulaşım sorunu: Dört mevsim kullanılabilir karayolu yok denecek kadar az
Sağlık Durumu
Mektuptaki sağlık verileri gerçekten de çarpıcı:
- 337 doktor, 434 sağlık memuru, 136 ebe
- Nüfusun yarısı hasta durumda
- 3 milyon kişi trahomlu
- Bebek ölüm oranı %60'ı aşıyor
- Sıtma, tifüs, verem, frengi yaygın
Eğitim ve Sosyal Yapı
- Zorunlu okul çağındaki çocukların sadece dörtte biri eğitim alabiliyordu
- Nüfusun %80'i kırsal alanda yaşıyor
- Doğudaki aşiret düzeni cumhuriyet ile bağdaşmıyor
Savaş Sonrası Yıkım
830 köy yakılmış, 114.408 bina yok edilmiş... Bu rakamlar, Kurtuluş Savaşı'nın ardından ülkenin yeniden inşa edilmesi gerektiğini gösteriyor. Üstelik 400 bini aşacak Yunan göçmeni de yerleştirilmesi gereken bir sorun olarak ortada duruyordu.
Atatürk'ün Vizyonu: "Çağdaşlaşmak Zorundayız"
Tüm bu olumsuzluklara rağmen, Atatürk'ün mektubundaki ton ümitsizlik değil, kararlılık:
"Yoksul ve esir ülkelere örnek olacağız. Kaderin bizim kuşağımıza yüklediği kutsal bir görev bu."
Hedeflenen Dönüşüm
- Milli iktisat kurulması
- İktisadi bağımsızlık sağlanması
- Çağdaş, özgür bir toplum oluşturulması
- Milli egemenliğe dayalı sistem kurulması
Mektupta Gizli Olan Büyük Strateji
Atatürk'ün "İktisadi çıkmazdan kurtulmak için geliştirdiğim bir düşüncem var" sözü, aslında daha sonra hayata geçirilen devletçilik politikasının ipuçlarını veriyor. Bu vizyon, 1930'lardaki sanayileşme hamleleriyle gerçekleşecekti.
Tarihsel Önemi
Bu mektup, birkaç açıdan son derece önemli:
- Gerçekçi değerlendirme: Atatürk, durumu olduğu gibi görüyor ve kabul ediyor
- Vizyon sahibi liderlik: Sorunları tespit etmekle kalmıyor, çözüm yolları arıyor
- İş birliği ruhu: En yakın arkadaşı İnönü ile bu ağır yükü paylaşmak istiyor
- Gelecek planlaması: Sadece o anı değil, uzun vadeli hedefleri de düşünüyor
Sonuç: Bir Milletin Yeniden Doğuşu
30 Ekim 1923 tarihli bu mektup, aslında bir milletin sıfırdan yeniden inşa edilme kararının manifestosu. "Geri, borçlu, hastalıklı bir vatan" olarak tanımlanan topraklar üzerinde, modern, laik, demokratik bir cumhuriyet kurma idealinin somut planı.
Bugün Türkiye'ye baktığımızda, o günlerden ne kadar yol alındığını görmek mümkün. Atatürk'ün mektubunda çizdiği kara tablo ile bugünkü Türkiye arasındaki fark, bir vizyonun ne kadar güçlü olabileceğinin en büyük kanıtı.
İsmet İnönü'ye yazılan bu mektup, sadece iki devlet adamı arasındaki yazışma değil; bir milletin geleceği için çizilen yol haritasının ilk taslağıdır. Ve tarih gösterdi ki, bu "kutsal görev" başarıyla yerine getirildi.
Bu yazıda bahsedilen tarihi mektup, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş dönemindeki zorlu koşulları ve Atatürk'ün liderlik vizyonunu anlamamız açısından büyük önem taşımaktadır.
0 Yorumlar