26 Ekim 1918 - Türk askerinin kahramanlığıyla yazılan tarih sayfası
Giriş
Birinci Dünya Savaşı'nın son aylarında, Osmanlı Devleti'nin güney cephelerinde yaşanan gelişmeler, Türk tarihinin en kritik anlarından birini oluşturur. 26 Ekim 1918'de gerçekleşen Katma Zaferi, sadece askeri bir başarı değil, aynı zamanda gelecekteki Türkiye Cumhuriyeti'nin sınırlarının belirlenmesinde rol oynayan tarihi bir dönüm noktasıdır.
Suriye-Filistin Cephesi'nin Çöküşü
19 Eylül 1918'de İngiliz kuvvetlerinin başlattığı büyük taarruz, Suriye-Filistin Cephesi'nde dramatik değişikliklere yol açtı. Alman Komutan Liman von Sanders komutasındaki Yıldırım Orduları, bu saldırı karşısında dağılma noktasına geldi.
Durum o kadar kritikti ki, Yıldırım Orduları Komutanı Liman von Sanders esir olmaktan son anda kurtulabildi ve cepheyi terk ederek kuzeye doğru çekilmek zorunda kaldı. Bu çekilme sırasında Adana'ya kadar ulaştı.
Mustafa Kemal Paşa'nın Liderliği
Bu kaotik ortamda, 7. Ordu Komutanı Mustafa Kemal Paşa tarihi bir sorumluluk üstlendi. Dağılan Yıldırım Ordularını tek başına toparlamaya çalışan Mustafa Kemal Paşa, ordunun tamamen erimesini önlemek için kritik kararlar aldı.
Stratejik Geri Çekilme
Mustafa Kemal Paşa'nın aldığı en önemli kararlardan biri, kuzeye doğru stratejik bir çekilme gerçekleştirmekti. Bu çekilme sırasında:
- İngiliz kuvvetlerinin sürekli baskısıyla mücadele etti
- İsyancı Arap aşiretlerinin saldırılarına karşı koydu
- 400-450 kilometre yol kat ederek orduyu korudu
- 23 Ekim 1918'de Halep'e kadar güvenli bir şekilde çekilmeyi başardı
Halep'teki Sokak Savaşları
Halep'e ulaştığında Mustafa Kemal Paşa, yeni bir meydan okumayla karşılaştı. Şehirde isyancı Arap aşiretleriyle şiddetli sokak savaşları yapmak zorunda kaldı. Bu savaşlar, ordunun moralini ve disiplinini korumak açısından büyük önem taşıyordu.
26 Ekim 1918: Katma Zaferi
İngiliz ve Arap kuvvetleri, Türk ordusunun geri çekildiğini ve zayıfladığını düşünerek 26 Ekim 1918'de yeni bir saldırı başlattı. Ancak karşılaştıkları manzara, hiç beklemedikleri türdendi.
Beklenmedik Direniş
Mustafa Kemal Paşa komutasındaki Türk kuvvetleri, düşman saldırısına karşı beklenmedik bir direniş gösterdi. Bu direniş o kadar etkili oldu ki:
- İngiliz-Arap kuvvetleri yenilgiye uğradı
- Güçlü İngiliz atlı tümeni geri püskürtüldü
- Birinci Dünya Savaşı'nın son muharebesi Türk zaferiyle sonuçlandı
Sınırın Süngüyle Çizilmesi
Katma Zaferi'nin en önemli sonucu, Mustafa Kemal Paşa'nın belirlediği savunma hattının gelecekteki Türkiye sınırlarına temel oluşturmasıydı.
Coğrafi Önem
26 Ekim 1918'de belirlenen hat:
- İskenderun
- Beylan
- Dir Cemal
- Telrifat çizgisini kapsıyordu
İki gün sonra Antakya da kontrol altına alındı, böylece güney sınırı tam anlamıyla belirlendi.
Atatürk'ün Kendi Sözleriyle
Mustafa Kemal Atatürk, anılarında bu zaferin önemini şu sözlerle vurguladı:
"İşte orada bu zafer sonucu bir hat belirledim ve kuvvetlerime, 'düşman bu hattın ilerisine geçmeyecektir' diye emir verdim. Gerek Erzurum Kongresi'nde, gerek Sivas Kongresi'nde Türkiye'nin milli sınırlarını belirlemek için ben Türk süngülerinin çizdiği bu hattı ileri sürdüm…"
Bu sözler, Katma Zaferi'nin sadece askeri değil, aynı zamanda politik önemini de göstermektedir.
Misak-ı Milli'ye Giden Yol
Katma'da belirlenen hat, birkaç yıl sonra Misak-ı Milli'nin güney sınırı olarak kabul edildi. Atatürk bu durumu şu şekilde ifade etmişti:
"Gerek Erzurum Kongresi'nde, gerek Sivas Kongresi'nde Türkiye'nin millî sınırlarını tespit için ben Türk süngülerinin işaret ettiği hattı esas kabul ettim. Zavallı Wilson anlamadı ki, süngü, kuvvet, şeref ve haysiyetin müdafaa edemediği hatlar başka hiçbir prensiple müdafaa edilemez."
Sonuç
Katma Zaferi, Türk tarihinde özel bir yere sahiptir. Bu zafer:
- Birinci Dünya Savaşı'nın son Türk zaferi olması
- Gelecekteki Türkiye sınırlarının belirlenmesindeki rolü
- Mustafa Kemal Paşa'nın liderlik yeteneklerini ortaya koyması
- "Süngüyle çizilen sınır" anlayışını somutlaştırması
açılarından büyük önem taşır.
26 Ekim 1918'de kazanılan bu zafer, sadece askeri bir başarı değil, aynı zamanda yeni bir devletin doğuş hikayesinin ilk sayfalarından biridir. Atatürk'ün o gün süngüyle çizdiği hat, bugünkü Türkiye'nin güney sınırlarının temelini oluşturmuş ve tarihe "Katma Zaferi" olarak geçmiştir.
Kaynak: Türk İstiklal Harbi Tarihi ve çeşitli tarih eserleri
0 Yorumlar