Çanakkale Savaşları, Türk tarihinin en önemli dönüm noktalarından biridir. Bu destansı mücadelenin içinde, ciddi anların yanı sıra gülümseten hikayeler de yaşanmıştır. Mustafa Kemal Atatürk'ün arkadaşlarına anlattığı bu anı, savaşın insan yüzünü ve o dönemin atmosferini gözler önüne serer.
Çanakkale'de Günlük Yaşam ve Lojistik Zorluklar
Çanakkale cephesinde en büyük zorluklardan biri lojistikti. Engebeli arazide mühimmat, yiyecek ve diğer ihtiyaçları taşımak için at, eşek ve katırlar hayati önemdeydi. Bu hayvanlar olmadan cephe gerisinde hiçbir işin yürümesi mümkün değildi.
Alman komutan Liman von Sanders (Leyman Paşa), hayvan sevgisiyle tanınırdı. Özellikle de hayvanların refahı konusunda oldukça hassastı. Beyaz renkli hayvanları düşman tarafından fark edilmesin diye boyatması ve hayvanlara aşırı yük yüklenmesine sinirlenmesi, onun bu özelliğini gösteriyordu.
Unutulmaz Karşılaşma
Bir gün Mustafa Kemal ve Liman Paşa açık otomobille giderlerken, dikkatlerini çeken bir manzarayla karşılaştılar. Bir er, eşeğinin üzerine taşıyabileceğinden çok daha fazla yük yüklemiş, bir yandan da hayvanı sürekli dövüyordu.
Atatürk'ün hatırladığına göre, yanındakiler "Bunu Leyman Paşa görürse er başı belaya girer" diye endişeleniyorlardı. Nitekim öyle de oldu.
Esprili Bir Savunma
Liman Paşa arabayı durdurarak eri karşısına çağırttı ve Almanca olarak öfkeyle sordu: "Senin ağzını tıkayıp, konuşamayacak hale getirip, sırtına taşıyamayacağın kadar yük yükleyip sopayla yürümeye zorlasak, buna razı olur musun?"
Erin cevabı ise hem şaşırtıcı hem de esprili oldu: "Paşam, ben köylüyüm... Eşeğe ne kadar yük yükletileceğini bilirim."
Liman Paşa'nın "Bu nedir öyleyse?" sorusuna karşılık er, hayvana bir göz attıktan sonra: "Bu İngiliz eşeğidir" dedi.
Savaş Ganimetinin Hikayesi
Eşeğin aslında İngilizlerden alınan bir ganimet olduğu ortaya çıktı. Erin bu cevabı karşısında hem Atatürk hem de diğerleri gülmemek için kendilerini zor tuttular. Liman Paşa ise bütün öfkeli haline rağmen eşeğin yükünün hafifletilmesini emretti.
Çanakkale Ruhunun Yansıması
Bu küçük hikaye, Çanakkale Savaşları'nın birçok yönünü içinde barındırır:
- Çok uluslu komuta yapısı: Alman ve Türk subayların birlikte çalışması
- Lojistik zorluklar: Hayvanların savaştaki kritik rolü
- İnsan ilişkileri: Stresli ortamda bile espri yapabilme yetisi
- Ganimet kültürü: Düşmandan alınan her türlü malzemenin değerli oluşu
Atatürk'ün Anlatım Tarzı
Bu anıyı aktarırken Atatürk'ün "küçük bir kahkaha" atması ve hikayeyi zevkle anlatması, onun insan ilişkilerindeki sıcaklığını gösterir. Savaşın zorlu günlerinden yıllar sonra bile bu tür anıları neşeyle paylaşması, yaşanan olayların hafızasındaki canlılığını ortaya koyar.
Tarihî Kaynaklar ve Güvenilirlik
Bu hikaye Mahmut Baler'in "Baldan Damlalar 3 ve Hatıralarım" ile Süleyman Küçük'ün "Büyük Atatürk'ten Küçük Öyküler" eserlerinde yer almaktadır. Atatürk'ün yakın çevresinden aktarılan bu tür anılar, tarihî şahsiyetlerin insani yönlerini anlamamıza yardımcı olur.
Sonuç
"İngiliz eşeği" hikayesi, Çanakkale Savaşları'nın sadece kahramanlık destanlarından değil, günlük yaşamın küçük ama anlamlı kesitlerinden de ibaret olduğunu gösterir. Bu tür anılar, tarihi daha yakın ve anlaşılır kılar, aynı zamanda o dönemin ruh halini yansıtır.
Savaşın zorlu koşullarında bile insanca duygular, espri ve hayvan sevgisi gibi değerlerin yaşatılması, Çanakkale ruhunun ne kadar köklü olduğunun bir göstergesidir.
0 Yorumlar