Tarih kitaplarında Ankara Savaşı'nın (1402) sonucu genellikle tek bir faktöre bağlanır: Kara Tatarların ve Anadolu beyliklerinin savaş sırasında Timur safına geçmesi. Ancak bu yaklaşım, savaşın gerçek dinamiklerini göz ardı eden eksik bir değerlendirmedir. Prof. Dr. İsmail Aka'nın "Timur ve Devleti" eseri ve Şerefeddin Ali Yezdî'nin "Zafernâme"si gibi dönem kaynaklarına dayanan araştırmalar, farklı bir gerçeği ortaya koyuyor.
Yıldırım Bayezid'in Stratejik Hatası
Sultan I. Bayezid, tarihte "Yıldırım" lakabıyla anılan hızlı ve etkili savaşçı kimliğiyle birçok zafer kazanmıştı. Ankara ovalarında Timur ile karşılaştığında da daha önce sayısız kez başarıyla uyguladığı Turan taktiğini kullanmaya karar verdi.
Turan taktiği, düşman süvari birliklerini tuzağa düşürmek için piyadelerle ilk darbeyi yapıp, karşı tarafın süvari saldırısını beklemek üzerine kuruluydu. Yıldırım, Timur'un ordusunda ağırlıklı olarak süvari birlikleri bulunduğunu bilerek, bu taktikle Timur'u yanıltmayı planladı.
Timur'un Ustaca Karşı Stratejisi
Ancak Turan İmparatoru unvanını taşıyan Timur, aynı coğrafyanın çocuğu olarak bu taktiği çok iyi tanıyordu. Yıldırım'ın piyadelerini öne sürmesi üzerine Timur, beklenen süvari saldırısını yapmak yerine tamamen farklı bir strateji uyguladı.
Timur, süvari hattını bozacağına zırhlı okçularını devreye soktu. Bu okçular, Osmanlı piyade birliklerini etkili bir şekilde hedef alarak Yıldırım'ın planını bozguna uğrattı. Böylece Turan taktiği tuzağına düşmeyen Timur, savaşın seyrini kendi lehine çevirmeyi başardı.
Savaşın Dönüm Noktası: Filler ve Genel Saldırı
Taktik planı suya düşen Yıldırım Bayezid için artık tek seçenek kalmıştı: umumi taarruz. Ancak bu hamle, Timur için beklediği fırsatı yaratmıştı.
Osmanlı ordusunun genel saldırıya geçmesiyle beraber Timur'un gizli kozları devreye girdi: savaş filleri. Bu devasa hayvanlar, dönemin savaş alanlarında psikolojik ve fiziksel üstünlük sağlayan önemli unsurlardan biriydi. Fillerin savaşa dahil olmasıyla Osmanlı saflarında ilk bozgun işaretleri belirdi.
Müttefiklerin İhaneti: Son Darbe
Savaşın bu kritik anında, Kara Tatarlar ve Anadolu beylikleri askerleri Timur safına geçti. Ancak bu gelişme, yaygın kanının aksine savaşın sonucunu belirleyen değil, kesinleştiren faktör oldu. Gerçek yenilgi, Yıldırım'ın taktik hatasından ve Timur'un üstün stratejisinden kaynaklanmıştı.
Tarihsel Değerlendirme
Ankara Savaşı, sadece askeri bir çatışma değil, aynı zamanda iki büyük stratejistin karşılaşması olarak da değerlendirilmelidir. Yıldırım Bayezid'in deneyimli bir komutan olmasına rağmen, Timur'un stratejik derinliği karşısında yetersiz kaldığı görülür.
Bu savaş, Osmanlı tarihinin en kritik dönemlerinden birini başlatmış, Fetret Devri olarak bilinen iç savaşlar döneminin fitilini ateşlemiştir. Ancak Osmanlıların bu büyük yenilgiden sonra toparlanması ve daha güçlü bir şekilde yeniden doğması, devletin kurumsallaşma gücünü de göstermiştir.
Sonuç
Ankara Savaşı'nın analizi, tarihi olayları tek boyutlu değerlendirmenin yanıltıcı olabileceğini göstermektedir. Yıldırım Bayezid'in yenilgisi, sadece müttefik ihanetinden değil, öncelikle stratejik hatalarından kaynaklanmıştır. Timur'un bu savaştaki başarısı ise, sadece askeri gücüne değil, aynı zamanda stratejik zekasına da dayanmaktadır.
Kaynaklar:
- Prof. Dr. İsmail Aka - Timur ve Devleti
- Şerefeddin Ali Yezdî - Zafernâme
0 Yorumlar