Osmanlı Tarihinin En Dramatik Suikast Girişimi
21 Temmuz 1905 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti İstanbul'da, tarihe "Yıldız Suikastı" olarak geçen dramatik bir olay yaşandı. Ermeni Devrimci Federasyonu üyeleri tarafından Sultan II. Abdülhamit'e karşı gerçekleştirilen bu bombalı saldırı, sadece birkaç saniyenin farkıyla başarısızlıkla sonuçlandı.
Suikastın Arka Planı: Siyasi Gerilimler ve Bağımsızlık Hayalleri
- yüzyılın sonlarında Osmanlı İmparatorluğu içinde yaşayan Ermeni toplumu, özellikle Doğu Anadolu Bölgesi'nde bağımsız bir devlet kurma hayalleri beslemekteydi. Bu dönemde Ermeni Devrimci Federasyonu (Taşnaksutyun), bu amaca ulaşmak için silahlı mücadele yöntemlerini benimsemişti.
Sultan II. Abdülhamit'in autoriter yönetim tarzı ve Ermeni nüfusuna yönelik sert politikaları, bu örgütün hedef tahtasında yer almasına neden olmuştu. Federasyon üyeleri, Padişah'ı ortadan kaldırarak siyasi değişim sağlayabileceğine inanıyordu.
Mükemmel Planlanan Suikast: 120 Kilogram Patlayıcı ile Ölüm Tuzağı
Suikast planı, profesyonel bir hassasiyetle hazırlanmıştı. Ermeni Devrimci Federasyonu üyeleri, Sultan II. Abdülhamit'in cuma namazı sonrası rutinini en ince ayrıntısına kadar incelemişlerdi.
Suikastın Teknik Detayları:
- Patlayıcı Miktarı: 120 kilogram
- Araç: Atlı araba
- Konum: Yıldız Hamidiye Camii önü
- Zamanlama: Padişah'ın arabasına yürüyüş süresi (1 dakika 42 saniye) hesaplanmıştı
- Etki Artırıcı: Bombanın içine metal parçaları eklenmişti
Bu detaylar, suikastçıların ne kadar titiz bir planlama yaptığını göstermektedir. Her saniye hesaplanmış, Padişah'ın hareket rotası ve zamanlaması önceden belirlenmiştir.
Kaderî Bir Gecikme: Şeyhülislam'ın Sorusu Hayat Kurtardı
21 Temmuz 1905'te her şey plana göre gidiyordu. Sultan II. Abdülhamit cuma namazını kıldıktan sonra arabasına doğru yürümeye başlamıştı. Ancak o kritik anlarda, Şeyhülislam Cemaleddin Efendi'nin Padişah'a sorduğu bir soru, tarihin akışını değiştirdi.
Bu beklenmedik gecikme sayesinde Sultan II. Abdülhamit, bombanın etki alanı dışında kaldığında patlama gerçekleşti. Sadece birkaç saniyenin farkıyla ölümden kurtulmuş oldu.
Trajedinin Bilançosu: Masum Halkın Ödediği Bedel
Suikast girişimi başarısızlıkla sonuçlansa da, patlamanın yarattığı tahribat korkunçtu:
- 26 kişi hayatını kaybetti
- 58 kişi yaralandı
- Çoğunluğu masum sivil olan kurbanlar, siyasi hesaplaşmanın bedelini canlarıyla ödediler
Soruşturma ve Tutuklamalar
Patlama sonrası başlatılan kapsamlı soruşturmada:
- 40 kişinin kimliği belirlendi
- 15 kişi yakalanarak tutuklandı
- Belçika vatandaşı Edward Joris'in suikast girişiminin lideri olduğu tespit edildi
- Joris iki yıl hapis yattıktan sonra serbest bırakıldı
Tevfik Fikret'in Tartışmalı Şiiri: "Bir Lâhza-i Ta'ahhur"
Sultan II. Abdülhamit'in suikastten kurtulması, dönemin muhalif şairlerinden Tevfik Fikret'i hayal kırıklığına uğrattı. Ünlü şair, "Bir Lâhza-i Ta'ahhur" (Bir Anlık Duraklama) adlı şiirinde duygularını şu dizelerle ifade etti:
"Ey şanlı avcı, damını bihûde kurmadın.
Attın fakat yazık ki, yazıklar ki, vurmadın"
Bu şiir, dönemin siyasi atmosferini ve muhalefetteki kesimler arasındaki radikalleşmeyi gözler önüne sermektedir.
Tarihi Önem ve Sonuçları
Yıldız Suikastı, Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemindeki siyasi gerilimlerin doruk noktalarından birini oluşturur. Bu olay:
- Güvenlik Önlemlerinin Artırılmasına neden oldu
- Ermeni-Osmanlı ilişkilerinde yeni bir gerilim dönemi başlattı
- II. Abdülhamit'in paranoyasını daha da artırdı
- Dönemin siyasi muhalefetinin radikalleşme düzeyini gösterdi
Sonuç: Birkaç Saniyenin Değiştirdiği Tarih
Yıldız Suikastı, tarihin nasıl küçük tesadüflerle şekillenebileceğinin çarpıcı bir örneğidir. Şeyhülislam Cemaleddin Efendi'nin o kritik andaki sorusu, belki de Osmanlı tarihinin farklı bir şekilde yazılmasını engellemiştir.
Bu dramatik olay, hem dönemin siyasi atmosferini anlamamıza yardım eder hem de tarihte "ya olsaydı" sorularının ne kadar anlamsız olduğunu gösterir. Tarih, bazen sadece birkaç saniyenin farkıyla belirlenir.
Bu yazıda ele aldığımız Yıldız Suikastı, Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemindeki karmaşık siyasi yapının bir kesitini sunmaktadır. Tarihi olayları objektif bir bakış açısıyla incelemenin, geçmişi anlamamızdaki önemini bir kez daha görmekteyiz.
){kind=link}
0 Yorumlar