Kimdir Muazzez İlmiye Çığ?
1914 yılında dünyaya gelen ve 2024 yılında aramızdan ayrılan Muazzez İlmiye Çığ, Türkiye'nin ilk kadın Sümeroloğu unvanına sahip efsanevi bir bilim kadınıdır. 110 yıllık ömrüne sığdırdığı çalışmalarla sadece Türkiye'de değil, dünya çapında Sümeroloji alanında iz bırakan Çığ, tarih biliminin kapılarını geniş kitlelere açan nadir isimlerden biridir.
Arkeolog, dilbilimci, yazar ve düşünür olarak pek çok sıfatı bir arada taşıyan bu değerli hocamız, bilime adanmış hayatı boyunca laiklik ve kadın hakları gibi toplumsal konularda da güçlü bir savunucu olmuştur.
İstanbul Arkeoloji Müzeleri'ndeki Tarihi Mirasının İzinde
Muazzez İlmiye Çığ'ın mesleki yaşamının en verimli dönemi, İstanbul Arkeoloji Müzeleri'nde geçti. Tam 31 yıl boyunca Çivi Yazılı Belgeler Arşivi'nde görev yapan Çığ, burada gerçekleştirdiği çalışmalarla Mezopotamya ve Anadolu medeniyetlerinin anlaşılmasına eşsiz katkılar sundu.
Müzedeki Başlıca Çalışmaları
Çivi Yazılı Tabletlerin Tasnifi ve Kataloğu: On binlerce Sümer, Akad ve Hitit dilinde yazılmış çivi yazılı tablet üzerinde titizlikle çalışan Çığ, bu eserleri sistematik bir şekilde inceleyerek bilim dünyasına kazandırdı.
Tabletlerin Kopyalanması: Binlerce çivi yazılı tabletin kopyalarını çıkararak bu değerli belgelerin araştırmacılar tarafından incelenebilir hale gelmesini sağladı.
Samuel Noah Kramer'in Eserinin Tercümesi: Sümer medeniyeti üzerine dönüm noktası niteliğindeki "History Begins at Sumer (Tarih Sümer'le Başlar)" kitabını 1990 yılında Türkçeye çevirerek Sümer kültürünün Türkiye'de tanınmasında öncü rol oynadı.
Uluslararası Akademik Çalışmalar: 1960 yılında Heidelberg Üniversitesi'nde araştırmalar yapan Çığ, aynı zamanda yurtiçi ve yurtdışında düzenlenen arkeoloji ve asurologi kongrelerine katılarak bilim dünyasıyla köprü kurdu.
Emeklilikte Başlayan İkinci Bahar: Popüler Bilim Yazarlığı
Emeklilik yılları, çoğu insan için dinlenme dönemi olsa da Muazzez İlmiye Çığ için yeni bir başlangıç anlamına geliyordu. Emekliliğinden sonra bilimsel çalışmalarını hiç bırakmayan Çığ, derin akademik bilgisini geniş kitlelere ulaştırmak için popüler bilim kitapları yazmaya başladı.
Muazzez İlmiye Çığ'ın Başlıca Eserleri
1. Kur'an, İncil ve Tevrat'ın Sümer'deki Kökeni
Bu çığır açıcı eser, tek tanrılı dinlerin kutsal kitaplarında yer alan pek çok hikaye ve kavramın Sümer mitolojisindeki köklerini araştırıyor. Çığ'ın cesur ve bilimsel yaklaşımı, bu kitabı tartışılan ama bir o kadar da ilgi gören bir başyapıt haline getirdi.
2. Sümerli Ludingirra - Zaman Tüneliyle Yolculuk
Sümer medeniyetini roman tadında anlatan bu eser, okuyucuları binlerce yıl öncesine götürerek o dönemin günlük yaşamını, inançlarını ve kültürünü canlı bir şekilde tasvir ediyor.
3. İbrahim Peygamber
İbrahim Peygamber'in yaşadığı dönem ve çağın Mezopotamya kültürüyle bağlantısını inceleyen bu eser, tarihsel ve arkeolojik verilerle desteklenen özgün bir bakış açısı sunuyor.
4. Bereket Kültü ve Tapınak Kerhaneleri
Antik Mezopotamya'da kutsal kabul edilen cinsellik ve tapınak rahipelerinin rolünü ele alan bu kitap, Sümer toplumundaki cinsiyet ve din ilişkisini derinlemesine anlatıyor.
5. Çivi Çiviyi Söker (Otobiyografi)
Nehir söyleşi tarzında kaleme alınan bu eser, Muazzez İlmiye Çığ'ın hayat hikayesi, mücadelesi ve bilime olan tutkusunu birinci ağızdan aktarıyor. Hem kişisel hem de tarihsel açıdan son derece değerli bir belge niteliğinde.
Sümerolojiye Açılan Kapı: Sade Dil, Derin Bilgi
Muazzez İlmiye Çığ'ın en büyük başarılarından biri, akademik bilgiyi sıradan insanların anlayabileceği sade ve akıcı bir dille sunmasıdır. Sümer mitolojisi, inançları ve günlük yaşamına dair karmaşık konuları, herkesin anlayabileceği şekilde aktararak Sümerolojiye olan toplumsal ilgiyi önemli ölçüde artırmıştır.
Onun eserleri sayesinde Türkiye'de binlerce insan, medeniyetin beşiği olan Mezopotamya'ya ve Sümer kültürüne merak salmış, tarih bilincinin gelişmesine katkı sağlanmıştır.
Laiklik ve Kadın Hakları Savunucusu
Bilimsel kimliğinin yanı sıra Muazzez İlmiye Çığ, hayatı boyunca laiklik ve kadın haklarının güçlü bir savunucusu oldu. Yaşadığı dönemde, bir kadın bilim insanı olarak erkek egemen akademik çevrede varlık göstermek kolay değildi. Ancak Çığ, kararlılığı ve bilimsel ciddiyetiyle tüm engelleri aşarak geleceğin kadın bilim insanlarına ilham kaynağı oldu.
Sonuç: Ölümsüz Bir Miras
Muazzez İlmiye Çığ, sadece bir bilim insanı değil, aynı zamanda bir fikir önderi, cesur bir düşünür ve toplumsal değişimin sembol isimlerinden biriydi. 110 yıllık ömrünü bilime, araştırmaya ve toplumu aydınlatmaya adamış bu değerli insanı kaybetmiş olmak hepimiz için büyük bir kayıp.
Ancak bıraktığı eserler, açtığı yollar ve yetiştirdiği nesiller, onun mirasının sonsuza kadar yaşayacağının garantisidir.
Muazzez İlmiye Çığ hocamızı vefatının 1. yıl dönümünde bir kez daha saygı, sevgi ve özlemle anıyoruz. Ruhu şad, mekanı cennet olsun.
Etiketler: #MuazzezİlmiyeÇığ #Sümeroloji #TürkBilimİnsanları #Arkeoloji #Mezopotamya #Dilbilim #TarihBilimi #KadınBilimİnsanları #TürkTarihi #ÇiviYazısı
Kaynaklar ve Önerilen Okumalar:
- Muazzez İlmiye Çığ'ın tüm eserleri
- İstanbul Arkeoloji Müzeleri arşivleri
- Samuel Noah Kramer - Tarih Sümer'le Başlar
0 Yorumlar