Doğu Karadeniz'in tarihi coğrafyasında yer alan Rize'nin Hemşin ilçesi, son yıllarda tarihi kimliği konusunda çeşitli tartışmaların odağında bulunuyor. Ancak yeni bir arkeolojik keşif, bu tartışmalara bilimsel bir perspektif kazandırarak önemli sonuçlar ortaya koyuyor.
Doğu Türkistan'dan Gelen Tarihi Kanıt
Ünlü Alman arkeolog Dr. Jörg Wagner'in 2014 yılında Doğu Türkistan'ın Turfan kenti yakınlarında gerçekleştirdiği kazılar, beklenmedik bir keşfi gün yüzüne çıkardı. Antik Türk şehrinde bulunan yaklaşık 500 mezardan çıkarılan eserler, günümüz Türk kültürü ile şaşırtıcı benzerlikler taşıyordu.
Bu keşifler arasında en dikkat çekici olanı, bilim dünyası tarafından dünyanın en eski pantolonu olarak kabul edilen, 3500 yıllık tarihli giysi parçasıydı. Yaklaşık 1 metre 4 santimetre uzunluğundaki bu tarihi eserin diz kısmındaki şeritler üzerindeki damgalar, beklenmedik bir coğrafi bağlantıyı ortaya çıkaracaktı.
Hemşin-Türkistan Bağlantısı: Dr. Mustafa Aksoy'un Çalışması
Dr. Mustafa Aksoy'un başlattığı karşılaştırmalı çalışma, Doğu Türkistan'dan Doğu Karadeniz'e uzanan etkileyici bir kültürel süreklilik tespit etti. Araştırmada, 3500 yıllık pantolonun üzerindeki damgaların Anadolu'daki geleneksel el sanatlarında, özellikle kilim ve çorap motiflerinde hâlâ kullanıldığı belirlendi.
En çarpıcı bulgu ise bu antik damgaların Rize'nin Hemşin ilçesindeki geleneksel el dokuma çoraplarında da yer almasıydı. Bu keşif, bölgenin kültürel kökenlerine dair önemli ipuçları sunuyor.
Ermeni Diasporası İddiaları ve Bilimsel Yanıtlar
Ermeni diasporası ve bazı araştırmacılar, Hemşinlilerin 1800'lü yıllarda Osmanlı baskısıyla din değiştirmeye zorlanmış Ermeniler olduğunu öne sürüyor. Bu iddiaları savunan isimler arasında Erivan Üniversitesi'nden Türkolog Lusine Sahakyan da bulunuyor.
Ancak bölgede yapılan tarihi araştırmalar, bu iddiaları destekler nitelikte bulgular sunmuyor:
Tarihi Kanıtlar Işığında Gerçekler
Türk Kültürüne Ait Bulgular:
- Çamlıhemşin Ülkü Köyü'nde bulunan 1200'lü yıllara ait koç başı heykeller
- 1690 tarihli Müslüman mezar taşları
- Evlerdeki Davut Yıldızı işlemeleri gibi Türk kültürü öğeleri
Ermeni Varlığına Dair Bulguların Yokluğu:
- Bölgede Ermenice dil kalıntılarının bulunmaması
- Kilise kalıntılarının tespit edilememesi
- Ermeni kültürüne özgü arkeolojik bulguların eksikliği
Bilimsel Değerlendirme ve Sonuç
Rizeli araştırmacı ve yazar Recep Koyuncu'nun değerlendirmelerine göre, bölgede yaşayanların "öz ve öz Türk" olduklarını gösteren tarihi deliller bulunuyor. Dr. Mustafa Aksoy'un Doğu Türkistan'dan Rize'ye uzanan 3500 yıllık damga çalışması, bu tespiti destekleyen yeni bir bilimsel kanıt niteliği taşıyor.
Bu araştırma sonuçları, Türk Dünyası Tarih Dergisi'nin Ekim ve Kasım sayılarında detaylı olarak yer alarak akademik camiada da kabul görmüş bulunuyor.
Kültürel Süreklilik ve Tarihsel Bağlantılar
3500 yıllık arkeolojik bulgular, Türk kültürünün Orta Asya'dan Anadolu'ya uzanan geniş coğrafyada nasıl bir süreklilik gösterdiğini ortaya koyuyor. Hemşin bölgesindeki geleneksel el sanatlarının bu antik köklerle bağlantısı, bölgenin Türk kültür tarihindeki yerini güçlü şekilde vurguluyor.
Bu keşif, sadece Hemşin bölgesi için değil, Türk kültür tarihinin derinliği ve coğrafi yayılımı açısından da önemli veriler sunmaktadır.
Bu makale, Dr. Jörg Wagner'in arkeolojik keşifleri ve Dr. Mustafa Aksoy'un karşılaştırmalı çalışmaları temel alınarak hazırlanmıştır.

0 Yorumlar