Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin tarihi koridorlarında yaşanan en trajik olaylardan biri, 1925 yılında gerçekleşen ve "TBMM'deki ilk cinayet" olarak kayıtlara geçen Halit Karsıalan Paşa suikastıdır. Cesaretiyle tanınan bu kahraman askerin yaşam öyküsü ve gizemli ölümü, Türk tarihinin karanlık sayfalarından birini oluşturmaktadır.
Deli Halit Paşa Kimdir?
Halit Karsıalan Paşa, lakabıyla "Deli Halit Paşa" olarak bilinen bu efsanevi komutan, Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinden Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuna kadar geçen süreçte dört farklı savaşta görev almış deneyimli bir askeri liderdi.
Savaş Kariyeri
Trablusgarp Savaşı'ndan İstiklal Savaşı'na:
- Trablusgarp Savaşı (1911-1912)
- Balkan Savaşları (1912-1913)
- Birinci Dünya Savaşı (1914-1918)
- Türk İstiklal Savaşı (1919-1922)
Bu dört kritik savaşta da aktif rol alan Halit Paşa, özellikle cesaretiyle ve "gözü karalığıyla" biliniyordu.
Kafkasya Cephesindeki Kahramanlıkları
14 Temmuz 1914'te Birinci Dünya Savaşı'nın başlamasıyla birlikte, Halit Bey, Yakup Cemil Bey'in Kafkasya Mürettep Alayı'nın 2. Tabur Komutanlığı'na atandı. Kendisine verilen görev son derece stratejikti: Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Ruslara bırakılmış olan Kars, Ardahan ve Sarıkamış'ı geri almak.
Ardahan Zaferi
Dokuz günlük yoğun çarpışmaların ardından, 23 Aralık 1915 tarihinde Ardahan'ı geri almayı başaran Halit Bey, bu başarısı nedeniyle "Karsıalan" unvanını kazandı. Bu zafer, ona sadece bir unvan değil, aynı zamanda askeri tarihte önemli bir yer de kazandırdı.
Efsanevi Disiplin Anlayışı
Halit Paşa'nın askeri disiplin anlayışı, o dönemde oldukça sert ve tartışmalıydı. Cephenin gerisinde yüksek bir noktaya oturarak, dizlerinin üzerine tabancalarını koyar ve "Geri çekileni vururum" diyerek askerlerini uyarırdı.
İki Tabanca Hikayesi
Paşa'nın en çok bilinen özelliklerinden biri, taşıdığı iki tabancaya verdiği isimlerdi:
- "Namuslu": Sağ tarafında taşıdığı ve düşmanları vurmak için kullandığı tabanca
- "Namussuz": Sol tarafında taşıdığı ve cepheden kaçan askerleri vurmak için kullandığı tabanca
Bu sert disiplin anlayışı, o dönemin savaş koşulları düşünüldüğünde, ordunun moralini ve savaş gücünü korumaya yönelik bir yöntemdi.
Mustafa Kemal Paşa ile İlişkisi
Mustafa Kemal Paşa ve Halit Paşa arasındaki professional ilişki, Trablusgarp yıllarına kadar uzanıyordu. Atatürk, kritik görevleri çoğunlukla bu güvendiği komutanına verirdi.
Taarruz Kokusu Anekdotu
İki komutan arasındaki güven ilişkisini gösteren meşhur bir anekdot vardır. Cepheleri teftiş sırasında Halit Paşa'nın "Burnuma taarruz kokuları geliyor, yoksa yanılıyor muyum?" sorusuna, Mustafa Kemal Paşa "Taarruz kokusu almaktaki maharetini iyi bilirim" cevabını vermiştir.
Büyük Taarruz'daki Başarısı
26 Ağustos 1922'deki Büyük Taarruz sırasında, Halit Paşa önemli bir başarıya imza attı. Yunan 11. Tümenini, tümenin komutanı Tümgeneral Nikolaos Kladas ile birlikte esir almayı başardı.
TBMM'deki Trajik Son
İstiklal Savaşı'nın kazanılmasının ardından Tümgeneralliğe yükselen Halit Paşa, siyasi hayata da atıldı ve Ardahan Milletvekili olarak TBMM'ye girdi.
9 Şubat 1925: Kader Günü
9 Şubat 1925 tarihinde, TBMM'de bütçe görüşmeleri devam ederken çıkan bir tartışma sonrasında Halit Paşa vuruldu. Bu olay, TBMM tarihindeki ilk cinayet olarak kayıtlara geçti.
Gizemli Ölüm
14 Şubat 1925'te vefat eden Halit Paşa'nın kim tarafından vurulduğuna ilişkin farklı açıklamalar yapılmış, ancak konu hiçbir zaman tam netlik kazanmamıştır. Bu gizemli durum, olayı Türk parlamenter tarihinin en tartışmalı konularından biri haline getirmiştir.
Sonuç
Deli Halit Paşa'nın yaşam öyküsü, Türk askeri tarihinin heroik dönemlerinden parlamenter demokrasinin kuruluş yıllarına kadar uzanan dramatik bir serüvendir. Dört farklı savaşta gösterdiği kahramanlıklar ve son olarak TBMM'de yaşadığı trajik son, onu Türk tarihinin unutulmaz karakterlerinden biri yapmaktadır.
Bu olayın TBMM'deki ilk cinayet olması, sadece bir kişinin ölümü değil, aynı zamanda genç Türkiye Cumhuriyeti'nin demokratik kurumlarının yaşadığı zorlukları da simgelemektedir.
Bu yazı, Türk askeri ve siyasi tarihinin önemli figürlerinden Halit Karsıalan Paşa'nın yaşamını ve TBMM'deki gizemli ölümünü ele almaktadır. Tarihsel kaynaklara dayanarak hazırlanan bu içerik, okuyucuları bu tragik olayın detayları hakkında bilgilendirmeyi amaçlamaktadır.
0 Yorumlar