Türk tarihinin dönüm noktalarından biri olan Cumhuriyet'in ilanı, sadece rejim değişikliği değil, toplumsal bir dönüşümün de başlangıcıydı. Peki Mustafa Kemal Atatürk, kurduğu cumhuriyetin halk tarafından nasıl anlaşıldığını nasıl ölçüyordu? İşte size, Atatürk'ün halkla iç içeliğini ve cumhuriyet anlayışını gösteren dokunaklı bir anı...
Sıcak Bir Ağustos Günü, Karpiç Lokantası
Ağustos ayının kavurucu bir öğle vaktinde, Atatürk Ulus'taki meşhur Karpiç Lokantası'nda her zamanki yerinde, cam kenarındaki masasında oturuyordu. Kafası bin bir düşünceyle dolu, yoldan geçenleri sessizce izliyordu.
Tam o sırada, lokantanın karşı tarafında ilginç bir sahne yaşanıyordu. Sırtında parlak bakır ibriğiyle, beline bağladığı tahta bardaklıkla müşterilerine soğuk şurup satan bir seyyar satıcı vardı. Her müşteriye bardağını özenle çalkalayıp buzlu şurubunu sunarken, göğsündeki yazıyı yüksek sesle haykırıyordu:
"Erbabı bilir... Erbabı bilir..."
Bu ahenkli bağrış, hem onun adıydı hem de sattığı içeceğin kalitesinin garantisiydi.
Ata'nın Çağrısı
Bu manzarayı izleyen Atatürk, yanındakilere dönerek Erbabı Bilir'in yanına getirilmesini istedi. Sırtında ibriğiyle Atatürk'ün huzuruna çıkarılan Erbabı Bilir endişeli ve şaşkındı. Ne oluyordu?
Atatürk, önce kendisine bir bardak soğuk şurup doldurmasını istedi. Ardından ise, beklenmedik bir teklif yaptı:
"Sırtındaki ibriği yere bırak ve karşıma otur."
Bir an tereddüt eden Erbabı Bilir, rüya mı görüyorum diye düşünse de uyanık davrandı ve Ata'nın karşısına çekinerek oturdu. Atatürk, garsonlara onun için de masaya servis açmalarını emretti.
Tarihi Soru ve Unutulmaz Cevap
Hoşbeşten sonra Atatürk, o eşsiz zekasıyla halkın cumhuriyet algısını ölçmek için basit ama derin bir soru sordu:
"Cumhuriyet nedir?"
Yerinde doğrulan Erbabı Bilir, sanki o ana hazırlanmış gibi içten bir cevap verdi:
"Cumhuriyet; benim gibi bir garibanın, Türk ulusunun kurtarıcısı olan Ata'sının masasında oturabilmesi, kısacası adam yerine konulmasıdır."
"Cumhuriyet Maya Tutmuş!"
Bu cevabı duyan Atatürk'ün mavi gözleri parladı. Yanındaki yaverine dönerek çocuk gibi sevinçli bir şekilde bağırdı:
"Be hey çocuk, cumhuriyet maya tutmuş!"
Kalktı ve gitmek üzere olan Erbabı Bilir'in ibriğini sırtına almasına bizzat yardım etti.
Kıssadan Hisse: Cumhuriyetin Gerçek Anlamı
Bu tarihi anekdot bize çok şey anlatıyor. Atatürk için cumhuriyet, sadece bir yönetim şekli değildi. O, her yurttaşın eşit, özgür ve değerli olduğu bir toplumsal düzendi.
Erbabı Bilir'in verdiği cevap, cumhuriyetin özünü mükemmel bir şekilde özetliyordu: Yurttaşın adam yerine konulması. Ne kadar basit, ne kadar derin!
Günümüze Işık Tutan Bir Hatıra
Bu anı, o günü birebir yaşayan bir tanığın oğlundan aktarılmış değerli bir belgedir. Atatürk'ün halkla arasındaki mesafeyi nasıl ortadan kaldırdığını, sokaktaki vatandaşın nabzını nasıl tuttuğunu ve cumhuriyet idealinin topluma nasıl sindiğini gösteren muhteşem bir örnektir.
Bugün, 100. yılını geride bırakan Cumhuriyetimizin temel değerlerini hatırlarken, Erbabı Bilir'in o sıcak ağustos gününde söylediği sözleri tekrar düşünmeliyiz:
Cumhuriyet, hepimizin adam yerine konulmasıdır.
Bu yazı, Atatürk'ün bilinmeyen anılarından birini gün yüzüne çıkarıyor. Tarihi belge niteliğindeki bu hatırayı gelecek nesillere aktarmak hepimizin sorumluluğudur.
Etiketler: Atatürk anıları, cumhuriyet nedir, Erbabı Bilir, Karpiç Lokantası, Atatürk ve halk, cumhuriyet felsefesi, Mustafa Kemal Atatürk
0 Yorumlar