28 Ekim 1923 gecesi Çankaya'da yaşanan olaylar, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilanına giden yolda kritik bir dönüm noktasıydı. Mustafa Kemal'in "Yarın Cumhuriyeti ilan edeceğiz" sözleriyle başlayan bu tarihi gece, Nutuk'ta tüm detaylarıyla anlatılmıştır.
Çankaya'daki Tarihi Akşam Yemeği
28 Ekim 1923 akşamı Mustafa Kemal, Çankaya'daki köşkünde önemli bir akşam yemeği tertip etti. Sofrada İsmet Paşa, Kâzım Karabekir, Fethi Okyar ve Ruşen Eşref Ünaydın gibi devrin önde gelen isimleri yer alıyordu. Ancak bu, sıradan bir yemek değildi; Türkiye tarihinin akışını değiştirecek bir geceydi.
"Yarın Cumhuriyeti İlan Edeceğiz"
Mustafa Kemal, hazırlıklarını sessizce tamamlamış, zamanın geldiğine karar vermişti. Yemek sırasında masadakilere hitaben tarihi sözlerini söyledi: "Yarın Cumhuriyeti ilan edeceğiz."
Bu ani açıklama, sofradaki tüm konukları şaşırttı. Ancak Nutuk'ta da belirtildiği gibi, arkadaşları derhal bu düşünceye katıldılar. Yemeğin tadı tuzu kalmamıştı artık; çünkü önlerinde yapılması gereken çok önemli bir iş vardı.
Gecenin Geri Kalanında Neler Oldu?
Mustafa Kemal'in açıklamasının ardından yemek bırakıldı ve hemen harekete geçildi. O an itibariyle nasıl hareket edileceğine dair kısa bir program hazırlandı ve görevlendirmeler yapıldı.
Toplantıdaki arkadaşlar erkenden ayrılırken, yalnızca İsmet Paşa Çankaya'da misafir olarak kaldı. İki lider gece geç saatlere kadar birlikte çalıştı.
Kanun Tasarısının Hazırlanması
Mustafa Kemal ve İsmet Paşa yalnız kaldıktan sonra, tarihi bir kanun tasarısı müsveddesi hazırlamaya koyuldular.
20 Ocak 1921 tarihli Teşkilat-ı Esasiye Kanunu'nun birinci maddesine kritik bir ek yapıldı: "Türkiye Devleti'nin hükümet şekli Cumhuriyettir."
Bu basit görünen cümle, aslında yüzyıllık bir imparatorluk geleneğinin sona erdiğini ve modern, demokratik bir devlet yapısının temellerinin atıldığını ilan ediyordu.
29 Ekim 1923: Cumhuriyetin İlanı
Çankaya'daki o gecenin sabahında hazırlanan tasarı, 29 Ekim 1923 akşamı TBMM'de oylandı ve kabul edildi. Saat 20:30'da Cumhuriyet resmen ilan edildi ve Mustafa Kemal, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanı seçildi.
Nutuk'ta Anlatılan Tarih
Bu önemli anlar, Mustafa Kemal Atatürk'ün Nutuk adlı eserinde bizzat kendisi tarafından anlatılmıştır. Nutuk, Kurtuluş Savaşı'ndan Cumhuriyet'in ilanına kadar geçen süreçte yaşanan olayların en güvenilir kaynağı olarak tarihteki yerini almıştır.
28 Ekim 1923 gecesi Çankaya'da yaşananlar, bir milletin yeni bir çağa adım attığı anın perde arkasını gözler önüne sermektedir.
Sonuç olarak, Cumhuriyet'in ilanı ani bir karar değil, uzun hazırlıkların ve derin düşüncelerin sonucuydu. Ancak 28 Ekim 1923 gecesi Çankaya'da söylenen "Yarın Cumhuriyeti ilan edeceğiz" cümlesi, bu sürecin son ve en belirleyici adımının atıldığı andı. Bugün 102. yılını kutladığımız Cumhuriyet, işte böyle bir gecede, böyle bir kararlılıkla doğdu.
Cumhuriyet Bayramınız kutlu olsun!
0 Yorumlar